***

*

(...) może chodzić o relatywizm teoretyczny, który jest niczym innym jak zdaniem sprawy z tego, że w różnych czasach, kręgach kulturowych czy grupach społecznych te same problemy moralne były oceniane i rozstrzygane w różny sposób. Relatywizm teoretyczny to sprawa faktów, nie podlegająca przecież dyskusji. W drugim rozumieniu terminu omawiany to relatywizm aksjologiczny. Stanowisko relatywizmu aksjologicznego polega na uznaniu, że te same kwestie moralne mogą być rozstrzygnięte w sposób różny, różny czym każdy ma rację „ze swego punktu widzenia”. jest to relatywizm w ścisłym tego słowa znaczeniu. W takim ujęciu nic nie jest moralne „naprawdę” poza tym, co ludzie za moralne uznają.

 *

Systemy etyki normatywnej, poza różnymi innymi klasyfikacjami, można podzielić na jednowartościowe i wielowartościowe. W etyce jednowartościowej nie ma miejsca na konflikt wartości, cała bowiem jej struktura polega na uznaniu, iż we wszelkich warunkach i każdej sytuacji należy kierować się jedną i tylko jedną wartością. Etyka wielowartościowa wiąże się z akceptacją więcej niż jednej wartości, przy czym w abstrakcji wszystkie wartości traktuje się równorzędnie. Jeżeli tedy do tej samej sytuacji relewantnie stosują się różne wartości, wówczas należy dokonać wyboru przez zastosowanie jednej z nich i przekroczenie drugiej. Nie jest to stan idealny, wtedy bowiem czyn słuszny stanowi nie tylko realizację wartości uznanej za ważniejszą, lecz również przekroczenie wartości uznanej w tym kontekście za mniej ważną. Ten typ etycznego rozumowania wiąże się z realizmem. W sytuacjach empirycznych rzadko mamy do czynienia z wyborem jasnym, a więc takim, który nie nastręcza żadnych wątpliwości, czyli nie jest wyborem stricte, pozostając zwykłą decyzją. Przeważnie dokonujemy wyboru, który wiąże się z konfliktem wartości.

*